Ciekawostki
Rodzime rasy owiec
Do rodzimych ras owiec utrzymywanych obecnie na terenie Polski zaliczamy:
- barwną owcę górską (Podhale),
- świniarkę (woj. łódzkie i świętokrzyskie),
- wrzosówkę (woj. białostockie i łódzkie),
- owcę olkuską (woj. małopolskie i łódzkie),
- owcę pomorską (Pomorze),
- owcę kamieniecką (Warmia i Mazury),
- corridale (woj. łódzkie),
- owcę wielkopolską (woj. wielkopolskie),
- owcę żelaźnieńską (woj. łódzkie),
- owcę uhruską (woj. lubelskie),
- merynosa barwnego (woj. kujawsko-pomorskie),
- merynosa polskiego starego typu (woj. wielkopolskie i okolice Bydgoszczy),
- cakla podhalańskiego (Podhale).
Rodzime rasy owiec występujące na terenie Polski zostały wyparte częściowe najpierw w I połowie XX wieku przez rasy bardziej wydajne, a w drugim etapie w latach 90-tych na skutek kryzysu w owczarstwie. Wielu rasom zagroziło wyginięcie, a kilka z nich uznano nawet za bezpowrotnie stracone, min.: karnówkę, krukówkę i świniarkę. Jednakże dzięki prowadzonym pracom hodowlanym niektóre z nich udało się uratować - świniarkę i wrzosówkę.
Obecnie do ras objętych programem ochrony bioróżnorodności należą: polska owca górska odmiany barwnej, merynos barwny, owca rasy korideil, owca pomorska, olkuska, kamieniecka, uhurska, wielkopolska, świniarka, wrzosówka, żelaźnieńska, cakiel podhalański i merynos polski starego typu.
Prymitywne rodzime rasy owiec stanowiły odstawę do kształtowania nowych typów owiec o bardziej udoskonalonych cechach dotyczących jakości wełny, mięsności, odporności na choroby i niezbyt korzystne warunki życia. Owce z ras zachowawczych cechują się wyjątkowo wysoką plennością oraz troskliwością i opiekuńczością w stosunku do potomstwa, a co za tym idzie mlecznością. Mleko tychże owiec jest doskonałych składnikiem produktów regionalnych tj. osycypek, bundz, redykołka czy żentyca.
Rasy owiec rodzimych mozna podzielić na dwie grupy. Pierwsza to owce hodowane w Polsce od wieków, które dotrwały do dzisiaj w niezmienionej formie (barwna owca górska, świniarka, wrzosówka), a druga to rasy owiec, które zostały wytworzone w połowie XX na terenach Polski. Niestety w latach 90-tych XX wieku, kiedy ich pogłowie drastycznie spadło w wyniku zmian gospodarczych, groziło im wyginięcie. Są to owce długowełniste tj. owca olkuska, pomorska, kamieniecka, korideil, owca wielkopolska, żelaźnieńska, uhurska i merynos barwny oraz merynos polski starego typu.
Świniarka
Ekologiczna hodowla owiec
Produkcja ekologiczna to swoista działalność ściśle związana z ziemią, a gospodarstwo zajmujące się tego rodzaju hodowlą zwierzęcą prowadzi prace mające na celu podtrzymywanie wzajemnych zależności pomiędzy glebą a roślinami, roślinami a zwierzętami oraz zwierzętami a glebą. Z wielu różnych względów związanych z rozwojem i koncentracją gospodarstw rolnych Polska może być krajem szczególnie przystosowanym do ekologicznej produkcji zwierzęcej.
Od pewnego czasu, wraz ze wzrostem świadomości znaczenia produktów ekologicznych, dla naszego zdrowia i samopoczucia, wzrasta zainteresowanie produktami ekologicznymi, zwłaszcza produktami żywieniowymi. Jak powszechnie wiadomo jagnięcina i mleko owcze posiadają wysokie walory konsumpcyjne, dietetyczne i prozdrowotne, a wełna i skóry owcze również są produktami wysoce prozdrowotnymi. Zatem rozwój gospodarstw proagujących ekologiczny chów owiec może się przyczynić do poprawy sytuacji owczarstwa w Polsce.
Jest wiele czynników predysponujących gospodarstwo do nazwania go ekologicznym, musi być ono zlokalizowane na terenie "niezanieczyszczonym" tj. położonym w znacznej odległości od gospodarstw przemysłowych, zbiorników wody pozaklasowej, zakładów emitujących pyły i dróg o znacznym nasileniu ruchu. W wodzie i glebie użytkowanej przez gospodarstwo nie może być przekroczone dopuszczalne stężenie substancji szkodliwych. Minimalny okres przestawiania gospodarstwa na produkcję ekologiczną w zakresie produkcji owczarskiej to 1/2 roku, jednak uwzględniając okres konwersji upraw użytków zielonych będzie to okres około 2 lat. W wyjątkowych przypadkach może on zostać skrócony do roku, jesli rolnik przez 3 ostanie lata nie stosował środków ochrony roślin i nawozów niedozwolonych w rolnictwie ekologicznym. Do chowu w gospodarstwie ekologicznym bardzo dobrze nadają się owce tzw. ras zachowawczych. Są to rasy mniej wymagajace pod względem warunków chowu i wyżywienia i łatwiej przystosowujace się do róznych warunków klimatyczno-środowiskowych. Charakteryzują się dużą odpornością na choroby, wcześnie dojrzewają płciowo oraz wysoką plennością. Są to najczęściej owce wełniste. Jedyną z ras mięsnych polecaną do hodowli ekologicznej jest czarnogłówka. Aby zapewnic owcą odpowiednie warunki bytowania również gospodarstwo ekologiczne musi spełniać ustalone warunki dotyczące środowiska w owczarniach, wyżywienia zwierząt oraz higieny i profilaktyki weterynaryjnej.
Z wielu badań przeprowadzonych w ostatnim czasie wynika, iż produkty ekologiczne cieszą się coraz wiekszą popularnością i stanowią juz znaczny procent rynku produktów roślinnych i zwierzęcych. Tego typu produkty osiągają też na rynkach zbytu wyższe ceny w porównaniu do produktów konwencjonalnych. Nalezy również zwrócić uwagę na to, że oprócz wyższych przychodów ze sprzedaży mięsa czy mleka i jego przetworów, można uzyskać dopłaty do posiadanych ras owiec obiętych min. programami ochrony zasobów genetycznych czy tezdopłaty do posiadanych użytków rolnych.
Jak przetwarza się owczą wełnę...
Po zestrzyżeniu runo owcze sortuje się w zależności od przyszłego przeznaczenia. Kolejnym etapem jest pranie wełny. Nie należy jednak dążyć do usunięcia całości tłuszczu wełny. Zawarta w nim lanolina, pozyskiwana dla przemysłu kosmetycznego i farmaceutycznego, ułatwia przędzenie wełny i działa antyreumatycznie. Poza tym tonizuje otwarcie porów skóry, zapewniając dobre oddychanie całą powierzchnią ciała, poprawia krążenie krwi, opóźnia efekty starzenia się. Następnym etapem jest gręplowanie (rozczesywanie) wełny. Rozczesana wełna (wyczeski) swoją strukturą przypomina w zasadzie watę. Wyciągając z wolna grupę kilkunastu włókienek łatwo zauważyć, że uzyskany wątek po jego skręceniu zmienia się w nić. Kolejnym etapem jest farbowanie włóczki. Obecnie kładziemy nacisk na wykorzystanie naturalnych barwników: na żółto barwią łodygi mchu islandzkiego, na brązowo - kora czeremchy lub brzozy, łupiny nasion kasztanowca zwyczajnego lub orzechów włoskich, kolor zielony uzyskujemy z liści i łodyg pokrzywy. Wykorzystanie wełny do dalszego przetwórstwa odbywa się w dwojaki sposób: albo przędzie się włóczkę, z której wykonuje się następnie tkaniny bądź gotową odzież, albo wełnę nie uprzędzioną w postaci wyczesek stosuje się do produkcji kołder, materacy, poduszek i galanterii zdrowotnej.
Mleko owcze lepsze od krowiego
Jakość mleka pozyskiwanego od owiec jest wysoka w porównaniu z mlekiem krowim. Kuleczki tłuszczu w mleku krowim charakteryzują się naturalna skłonnością do sklejania się w grona. Stan ten ma poważny wpływ na wartość użytkową mleka. Produkty wytworzone z mleka owczego są łatwiej przyswajalne przez organizm człowieka. Aby podnieść przydatność mleka krowiego do spożycia, powinno ono być zhomogenizowane, a więc struktura budowy kuleczek tłuszczowych zniszczona, a zawartość dokładnie wymieszana. Tych zabiegów nie wymaga mleko owcze. Poza tym charakteryzuje się ono wolnym tempem podsiadania śmietanki (ok. 3 razy dłużej aniżeli mleko krowie) i i jest bardziej bakteriostatyczne. 
Podobnie jak mięso, mleko owcze zawiera dużą ilość kwasów orotowych, pożądanych w diecie człowieka. Mleko to może być wykorzystywane pod różnymi postaciami: można je pić jako świeże, po zagotowaniu lub schłodzeniu. Wspaniałymi walorami smakowymi charakteryzuje się przygotowany z tego mleka koktajl z dodatkiem owoców, np. truskawek lub kawy zbożowej i cukru. Możliwe jest także wytwarzanie likieru mlecznego. receptura jest bardzo prosta: należy zmieszać mleko owcze, spirytus oraz cukier w równych ilościach i wstawić na tydzień do lodówki. Potem likier jest gotowy do spożycia. Mleko podawane jako kwaśne (zsiadłe) jest częściej spotykane. Prawie każdy próbował jogurtu czy kefiru sporządzonego z mleka krowiego. Ten sam produkt z mleka owczego smakuje podobnie, z tym, że ma nieco większa wartość odżywczą.
